၁။
ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးကာလကုိ ေနာက္ခံထားေရးတဲ့ လ်ဴဆုိလာ (Liu Sola) ရဲ႕ Chaos and All That ၀တၳဳကုိ ဖတ္မိပါတယ္။ ၁၉၉၃မွာ ထြက္ခဲ့တာဆုိေတာ့ တိန္ယင္မင္အေရးအခင္းၿပီးစ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ထြက္ခဲ့တာျဖစ္သလုိ စာေရးသူကုိယ္တိုင္ကလည္း တိန္ယင္မင္အေရးအခင္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့လို႔ ကုိးဆယ္ဆန္းစႏွစ္ေတြမွာ တရုတ္ျပည္ကုိ စြန္႔ခြာခဲ့ရသူျဖစ္ပါတယ္။
ေရးဟန္အေနနဲ႔ အေတာ့္ကုိ ရုိးစင္းသလုိ ဇာတ္ကြက္ကလည္း အေတာ္ရွင္းပါတယ္။ အသက္ဆယ္ႏွစ္စြန္းစ ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးကာလ ျဖတ္သန္းမႈေတြရယ္၊ အဲဒီကေလး အရြယ္ေရာက္ လာတဲ့အခါ သူ႕ရဲ႕ငယ္ဘ၀ အေတြ႕အၾကံဳေတြက သူ႕ဘ၀အေပၚ ဘယ္လုိသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိတယ္ဆုိတာကုိ ခပ္ရုိးရုိးပဲ ေရးျပထားပါတယ္။
၂။
ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးေနာက္ခံ ၀တၳဳရဲ႕ ပုံမွန္ဇာတ္ကြက္ေတြျဖစ္တဲ့ ပါတီ၀င္ေတြကုိ ဖမ္းဆီးအေရးယူတာ၊ အေရးယူခဲ့ရတဲ့သူေတြရဲ႕ မိသားစု၀င္ေတြကုိပါ ႏွိပ္ကြပ္တာ၊ ေက်ာင္းသားေတြကုိ နယ္ကုိပုိ႔ပစ္တာ စတဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြရဲ႕ ေနာက္မွာ ဇာတ္ေကာင္ (ဟြမ္ဟားဟား)ရဲ႕ ဖခင္၊ မိခင္၊ အေဒၚ၊ သူငယ္ခ်င္း စတဲ့လူေတြရဲ႕ ပုံရိပ္ကုိ ခပ္၀ါး၀ါးေရးခ်စ္ထားပါတယ္။
“အိပ္ယာမ၀င္ခင္ ေဖေဖက က်မကို နမ္းတတ္တယ္။ က်မမွတ္မိတာေတာ့ သူ႕မုတ္ဆိတ္ေမြးေတြ စူးတာကုိပဲ။ က်မကုိ ခ်ီထားတဲ့အခါလည္း သူ႕ႏွာေခါင္းထဲက အေမြးေတြကုိပဲ က်မအနီးကပ္ျမင္ေနခဲ့ရတယ္။ ေဖေဖက အကုိနဲ႔ ငါးမွ်ားသြားတယ္။ ေမေမနဲ႔ ကတယ္။ စာေရးေနတုံး ၾကည့္လုိက္ရင္ သူ႕ေခါင္းက ငိုက္က်ေနတယ္။ မီးအိမ္ေတြ ဘာေတြလုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္ေတြဆုိလည္း သူ႕ေဆးတံက ထြက္လာတဲ့ မီးခုိးေတြက မႊန္လုိ႔။ က်မေလ..ေဖေဖကုိ ဘယ္တုံးကမွာ ေသခ်ာ မေတြ႕ခဲ့ဘူးသလုိပါပဲ”
တပ္နီထဲ ၀င္ဖို႔ ၾကိဳးစားတဲ့အခါ ေကာင္းေကာင္းမဆဲတတ္လုိ႔ ၀င္ခြင့္မရတဲ့အေၾကာင္း၊ ေၾကာင္ေတြကုိ လူတန္းစားလကၡဏာတစ္ရပ္အျဖစ္ မ်ိဳးျဖဳတ္ပစ္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္တခါ ၾကြက္ေတြေသာင္းက်န္းလြန္းလုိ႔ ေၾကာင္ျပန္ေမြးဖို႔ ေပၚလစီမိတ္ကာႀကီးေတြက ခြင့္ျပဳခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္းေတြကလည္း စနစ္တစ္ခုရဲ႕ေအာက္မွာ လူေတြေရာ တိရိစၦာေတြပါ သာမန္အေျခအေနမွာ စိတ္ကူးႀကည့္လုိ႔မရႏုိင္တဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးေတြ ၾကံဳရပုံကုိ ေဖာ္ျပေနပါတယ္။
ၿမိဳ႕ကေက်ာင္းသားေတြကုိ ေတာပို႔ၿပီး စုိက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္တဲ့အခါ အပင္ေတြကုိ ေလာင္းဖို႔ မစင္ေတြကုိ သယ္ၾကရပါတယ္။ ဒီမစင္သယ္ရတဲ့ ကိစၥကုိ အေတာ္ေလး အေသးစိတ္ခ်ယ္မႈန္းထားတာလဲ ေတြ႕ရပါတယ္။
“၀မ္ဟြာက ေျပာတယ္ – အတုံးေလးေတြကုိ ေကာက္ပီး လက္နဲ႔ေခ်ေပးရတယ္။ ဒါမွာ အပင္ေတြအတြက္ ေကာင္းမွာတဲ့။ က်မ အဲဒီအတုံးေတြကုိ ကုိင္ရမယ္။ ဟုတ္လား။ က်မ လက္နဲ႔လား။ ၀မ္ဟာတစ္ေယာက္ အတုံးတခ်ိဳ႕ကို လက္နဲ႔ေခ်ျပီး လုပ္ငန္းစေနတာကုိ ျမင္ေတာ့ က်မ အန္ေတာ့မလုိ ျဖစ္သြားတယ္။ တခ်ိဳ႕အတုံးေတြက ခပ္ေပ်ာ့ေပ်ာ့ရယ္။ အထဲမွာ အ၀ါေရာင္သန္းလုိ႔ေပါ့။ အတုံးကုိ ေခ်လုိက္တယ္ဆုိရင္ အခုပဲ တစ္ေယာက္ေယာက္ပါလုိက္တဲ့ မစင္ကုိ လက္နဲ႔နယ္ေနရသလုိပါပဲ”
၃။
လန္ဒန္ကုိေရာက္လာတဲ့ ဟြမ္ဟားဟားတစ္ေယာက္ လန္ဒန္လူေနမႈဘ၀မွာလည္း အံ၀င္ခြင္က် မျဖစ္လွဘူး။ ေမြးရပ္ေျမကုိ စြန္႔ခြာလာရတဲ့သူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ အတိတ္မွာပဲေနဖို႔ အျမဲႀကိးစားေနသလုိျဖစ္ေနတယ္။ သူမကုိ လူထူးလူဆန္းတစ္ေယာက္လုိျမင္ၿပီး သေဘာက်ခဲ့တဲ့ လန္ဒန္သားပါေမာကၡကလည္း ေနာက္ဆုံးေတာ့ ဆန္းလြန္းတဲ့ဒဏ္ကုိ မခံႏုိင္ျဖစ္ၿပီး သူမကုိ စြန္႔ပစ္သြားခဲ့တယ္။
တရုတ္ျပည္က အတိတ္ကုိ ဟြမ္ဟားဟားရဲ႕ေလသံနဲ႔ ေရးထားေပမယ့္ လန္ဒန္ကအျဖစ္အပ်က္ေတြကုိေတာ့ ေဘးလူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အျမင္နဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ထားပါတယ္။ ဒါဟာ ဇတ္ေကာင္အေနနဲ႔ တရုတ္ျပည္က ဘ၀သာ သူမရဲ႕ တကယ့္ကုိယ္ပုိင္ဘ၀လုိ႔ ခံစားရၿပီး ေ၀းတေျမျခားမွာ ကုိယ့္ဘ၀ကုိ အျပင္ဘက္ကေန လွမ္းၾကည့္ေနရသလုိ ျဖစ္ေနတာကုိ ျပခ်င္တာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ စာအုပ္မွာ လန္ဒန္ (ပစၥဳပၸန္)နဲ႔ တရုတ္ (အတိတ္)မွာ အတိတ္က အခ်ိဳးအစားမ်ားေနတာဟာလည္း ဇတ္ေကာင္အေနနဲ႔ ဘ၀ရဲ႕ ဘယ္အပိုင္းကုိ အိမ္ရွင္လုိေနၿပီး ဘယ္အပိုင္းကုိ ဧည့္သည္လုိ ေနခဲ့ရတယ္ဆုိတာ ျပခ်င္လုိ႔ ျဖစ္ႏုိင္သလုိ စာအုပ္ေရးသား ထုတ္ေ၀ခ်ိန္မွာ စာေရးသူ လ်ဴဆုိလာကုိယ္တုိင္ ျပည္ပကို ထြက္ခြာခဲ့တာ မၾကာေသးခဲ့တာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
၄။
စာေရးတဲ့သူကေတာ့ ကုိယ္ေရးခ်င္တာကုိ ေရးလုိက္တာပါပဲ (တခ်ိဳ႕ေသာ ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွစြာ ကိုယ္ေရးခ်င္တာကုိ မေရးရဘဲ မေရးခ်င္တာေတြ ေရးေနရသူေတြကလြဲလုိ႔ေပါ့ေလ)။ ဒါေပမယ့္ ေရးလုိက္တဲ့စာအေပၚ စိတ္၀င္စားတဲ့သူေတြက စာေရးသူရဲ႕ ေနာက္ကို လုိက္ၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီစာအုပ္မွာလည္း ဘာသာျပန္သူက စာေရးသူရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ဘ၀ကုိ ေစ့ငုၿပီး ၀တၳဳထဲက ဇာတ္ေကာင္နဲ႔ တုိက္ဆုိင္ၾကည့္ထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
“စာေရးသူနဲ႔ ဇတ္ေကာင္ ဟြမ္ဟားဟားၾကားမွာ အထၳဳပၸတၱိဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားအျပား ဆက္စပ္လ်က္ရွိပါတယ္။ သူတို႔ဟာ သက္တူရြယ္တူေတြပါပဲ (၁၉၆၆မွာ အသက္ ဆယ့္တစ္ႏွစ္အရြယ္ ရွိၾကတယ္)။ ႏွစ္ေယာက္လုံးဟာ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးမွာ အႏွံခံရတဲ့ အရာရွိႀကီးေတြရဲ႕ သမီးေတြ ျဖစ္တယ္။ မိသားစုေနာက္ခံေၾကာင့္ ႏွစ္ေယာက္လုံး တပ္နီက အထုတ္ခံရတယ္”
၅။
ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ မွတ္ခ်က္တစ္ခုပဲ ရွိပါတယ္။ “စာမ်က္ႏွာ တစ္ရာေက်ာ္ဟာ ဒီ၀တၳဳကုိ သယ္ေဆာင္ဖို႔ မလုံေလာက္ပါဘူး”
Archive for the ‘Booknote’ Category
တစုတစည္းတည္း ျပန္႔က်ဲလ်က္..
Posted in Booknote on February 18, 2013| Leave a Comment »
ဖူးေကြ႕ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံျခင္း
Posted in Booknote on May 21, 2010| 2 Comments »
အဲဒီေန႔က ေနသိပ္ျပင္းတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အရိပ္ေကာင္းေကာင္းရတဲ့ သစ္ပင္ၾကီးၾကီးတစ္ပင္ေအာက္ ေရာက္ေနခဲ့တယ္။ ကြင္းထဲမွာေတာ့ ၀ါေတြစဆြတ္ေနၾကၿပီ။ မိန္းမေတြ ေခါင္းမွာပ၀ါစည္းၿပီး ၀ါဆြတ္ေနၾကတယ္။ ၀ါပင္မွာ ကပ္ေနတဲ့ရႊ႕ံေတြကုိ အားစုိက္ၿပီးခါလုိက္တုိင္း သူတုိ႔ရဲ႕ တင္ပဆုံေတြ နိမ့္ခ်ည္ျမင့္ခ်ည္လုိင္းထသြားေလရဲ႕။ ေခါင္းကေကာက္ရုိးဦးထုပ္ကုိ ခၽြတ္လိုက္တယ္။ ေနာက္မွာထုိးထားတဲ့ ပ၀ါကုိ ဆြဲထုတ္ၿပီး မ်က္ႏွာက ေခၽြးေတြကုိ သုတ္ပစ္လုိက္တယ္။ ေဘးနားက ေရကန္ကေတာ့ ေနရွိန္ေၾကာင့္ ၀ါထိန္ထိန္ျဖစ္ေနၿပီ။ သစ္ပင္ကိုမွီၿပီး ေရကန္ကုိမ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ထုိင္လုိက္တဲ့ ခဏမွာပဲ တေမွးေလာက္အိပ္ခ်င္တဲ့စိတ္ ေပၚလာတယ္။ ေက်ာပုိးအိတ္ကိုေခါင္းအုံး၊ မ်က္ႏွာေပၚေကာက္ရိုးဦးထုပ္တင္ၿပီး မ်က္လုံးကို မွိတ္လုိက္တယ္။
သစ္ရြက္ေတြနဲ႔ ျမက္ပင္ရွည္ေတြၾကားမွာ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ႏွစ္နာရီေလာက္ အိပ္ေပ်ာ္သြားခဲ့တယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ေနတုံး ေျခေထာက္ေပၚ ပုရြက္ဆိတ္ေတြတက္လာေသးတယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ေနရင္းကုိပဲ ပုရြက္ဆိတ္ေတြကုိ သပ္ခ်မိတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ကၽြန္ေတာ္ ပင္လယ္ကမ္းေျခတစ္ခု ေရာက္ေနသလုိ ခံစားမိရဲ႕။ အဘုိးအိုတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေအာ္သံကုိ သဲ့သဲ့ၾကားမိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္အိပ္မက္ကေနႏုိးလာၿပီး ေအာ္ေနတဲ့အသံကလည္း ျပတ္ျပတ္သားသားျဖစ္လာတယ္။ ေဘးဘီကုိၾကည့္မိေတာ့ ကြင္းထဲမွာ ႏြားတစ္ေကာင္ကုိ ေမာင္းေနတဲ့အဘုိးအိုတစ္ေယာက္ကို ေတြ႕ရတယ္။
ထြန္ရင္းယက္ရင္း ပင္ပန္းေနပုံရတဲ့ႏြားက ေခါင္ႀကီးေအာက္စုိက္ၿပီး ေပကပ္ကပ္လုပ္ေနတယ္။ အက်ၤီဗလာနဲ႔ အဘုိးအိုကေတာ့ သူ႕ႏြားရဲ႕ သေဘာထားကုိ စိတ္ပ်က္ေနပုံပဲ။ သူ႕ႏြားကုိ က်ယ္က်ယ္ေအာ္ေျပာလုိက္တဲ့ အသံကုိ ၾကားရတယ္။ “ႏြားဆုိတာ လယ္ထြန္ရတယ္။ ေခြးဆိုတာ အိမ္ေစာင့္ရတယ္။ ဘုန္းၾကီးက ဆြမ္းခံရတယ္။ ၾကက္က မနက္လင္းရင္တြန္ရတယ္။ မိန္းမက ဗုိင္းငင္ရတယ္။ လယ္မထြန္ရတဲ့ႏြားလုိ႔ မင္းၾကားဘူးသလားကြဟင္။ လာပါကြ။ ထြန္စမ္းပါ”
ေမာေနတဲ့ႏြားၾကီးဟာ အဘုိးၾကီးရဲ႕တရားကုိလည္းနာၿပီးေရာ ေခါင္းၾကီးကုိျပန္မတ္လိုက္တာမ်ား သူ႕အမွားသူ ၀န္ခံလုိက္သလားမွတ္ရတယ္။ ထြန္ကုိဆြဲၿပီး သူ႕လုပ္ငန္းသူျပန္စေတာ့တယ္။
ကၽြန္ေတာ္သတိထားမိတာတစ္ခုက အဘုိးအိုရဲ႕ေက်ာျပင္ဟာ ႏြားရဲ႕ေက်ာျပင္လုိပဲ မည္းနက္ေနတာကုိပဲ။ ဘ၀ရဲ႕ဆည္းဆာအခ်ိန္ကုိေရာက္ေနတဲ့ သူတို႔ႏွစ္ဦးစလုံးဟာ ၾကမ္းတမ္းခက္ထေရာ္တဲ့ေျမကို ဆက္ၿပီး ထြန္ယက္ေနၾကတယ္။ ေျမၾကီးဟာ ကမ္းကပ္လာတဲ့ လိႈင္းေတြလုိ ကြဲဟက်န္ရစ္ခဲ့တယ္။ ခဏၾကာေတာ့ အဘုိးၾကီးဆီက သီခ်င္းညဥ္းသံ ထြက္လာတယ္။ သူက ေျခဆင္းတီးလုံးေတြကို အၾကာၾကီးညဥ္းေနေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ စာသားႏွစ္ေၾကာင္းကုိဆုိတယ္။
“ဘုရင္ၾကီးကငါ့ကိုဆင့္တယ္။ သူ႕သမီးနဲ႔လက္ထပ္ဖို႔ပါကြယ္”
“ၿမိဳ႕ေတာ္ဆီလမ္းက ေ၀းလွတယ္။ ငါမလုိခ်င္ဘူးကြယ္”
ခရီးလမ္းေ၀းလုိ႔ ဘုရင့္သားမက္မလုပ္ေတာ့ဘူးတဲ့။ အဘုိးၾကီးဥာဏ္သြားတာကုိ သေဘာက်လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ရယ္ေတာင္ရယ္မိတယ္။ ႏြားက တျဖည္းျဖည္းေႏွးလာျပန္တယ္။ အဘုိးၾကီးက သူ႕ကုိ အားေပးအားေျမာက္လုပ္ျပန္တယ္။ “အားစီ၊ ယုက်င္ လုပ္ပါကြ၊ ပ်င္းမေနနဲ႔၊ က်ာက်င္းနဲ႔ ဖန္ရွားဆုိ ေကာင္းေကာင္းကို လုပ္ေနၾကတာ၊ ကူးဂ်င္ၾကီးေတာင္ အေတာ္ဟန္က်ေနၿပီေဟ့”
ႏြားတစ္ေကာင္မွာ နာမည္ဘယ္ႏွလုံးေတာင္ရွိသလဲမသိဘူး။ သိခ်င္တာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္လည္း ကြင္းစပ္ကုိ ေလွ်ာက္သြားလုိက္တယ္။ ေလွ်ာက္ရင္းနဲ႔ အဘုိးၾကီးကုိ လွမ္းေမးလုိက္တယ္။ “ဒီႏြားမွာ နာမည္ဘယ္ႏွလုံးေတာင္ ရွိတာလဲဗ်”
အဘုိးၾကီးက ထြန္ကုိအားျပဳၿပီး ခါးကုိမတ္လုိက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ကိုေျခဆုံးေခါင္းဆုံးၾကည့္ျပီးေမးလုိက္တယ္။ “ၿမိဳ႕သားလားကြ”
“အင္း”ကၽြန္ေတာ္ ေခါင္းညိတ္ျပလုိက္တယ္။
အဘုိၾကီး သေဘာက်သြားပုံရတယ္။ “ငါေျပာတာ ဒက္ခနဲပဲ”
“ဒီႏြားမွာ နာမည္ဘယ္ႏွလုံးေတာင္ ရွိတာလဲဗ်” ကၽြန္ေတာ္က ထပ္ေမးလုိက္တယ္။
“တစ္ခုပါပဲ” အဘိုးၾကီးက ျပန္ေျဖတယ္ “ဖူးေကြ႕လုိ႔ေခၚတယ္”
“အဘသူ႕ကုိေခၚေနတာေတာ့ နာမည္အမ်ားၾကီးပဲေကာ”
“အုိး..”အဘုိးၾကီးက ျပံဳးလုိက္တယ္။ ၿပီးေတာ့သူ႕အနားကုိလာဖုိ႔ လက္ဟန္ေျခဟန္ျပတယ္။ ကၽြန္ေတာ္သူ႕အနားကပ္သြားေတာ့ တစ္ခုခုေျပာမလုိ႔လုပ္ၿပီးမွ ရပ္လုိက္တယ္။ ႏြားကေခါင္းေထာင္လာတာေတြ႕လုိ႔ ေငါက္ရေသးတယ္ “ေဟ့ေကာင္၊ ခုိးနားေထာင္မေနနဲ႕၊ ေခါင္းျပန္ငုံ႕ထား”
ႏြားေခါင္းျပန္ငုံ႕သြားမွ အဘုိးၾကီးက တုိးတုိးေျပာတယ္ “ကြင္းထဲမွာ သူတစ္ေကာင္ထဲလုပ္ေနရတာ သူ႕ကုိ မသိေစခ်င္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တျခားနာမည္ေတြ သူ႕ေရွ႕မွာ ေခၚျပေနရတာ။ အနီးနား၀န္းက်င္မွာ တျခားႏြားေတြလည္း အလုပ္လုပ္ေနတယ္ဆုိတာသိရင္ သူအလုပ္ပုိလုပ္လိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ စိတ္ဓာတ္လည္း မက်ေတာ့ဘူးေပါ့”
ေနေရာင္ေအာက္မွာ ျပံဳးေနတဲ့ အဘုိးၾကီးရဲ႕မ်က္ႏွာဟာ အသက္၀င္ေနတယ္။ မ်က္ႏွာေပၚက အေရးအေၾကာင္းေတြဟာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈနဲ႕ လႈပ္ခါေနသလုိပဲ။ အေရးအေၾကာင္းေတြမွာ ကပ္ေနတဲ့ ရႊံ႕ေတြဟာ ကြင္းထဲက အမိႈ္က္စီးေၾကာင္းေတြနဲ႔ေတာင္ တူေနေသးေတာ့တယ္။
Yu Hua ၏ To Live မွ
မဆ